مقاله با این سوال آغاز می شود که متفکران مسلمان
درباره شهادت چه آراء و عقایدی دارند. جهت پاسخ به سوال یاد شده، پنج تن از
اندیشمندان مسلمان معاصر که درباره شهادت نظریاتی داشته اند انتخاب شده، مورد
بررسی قرار گرفتند. این متفکران عبارتند از: استاد مطهری، دکتر شریعتی، دکتر
بهشتی، آیت الله طالقانی و حجت الاسلام هاشمی نژاد.
آقای محمد اخلاصی
روش تحقیق از نوع اسنادی و
کتابخانه ای بوده و از تکنیک فیش برداری برای تحلیل دیدگاه ها استفاده شده است. از
نتایج کلی مقاله می توان به برخی موارد زیر اشاره کرد: همه متفکران در یک نکته
متفق القول هستند که علی رغم احترامی که برای تمامی کشته شدگان راه آزادی و
استقلال و سعادت جامعه در سایر ملل قائل هستند، اما شهادت در باور دینی اسلام به
دو عامل ختم می شود که نخستین عامل مرگ آگاهانه و دیگری کشته شدن در راه خدا است.
آقای محمد اخلاصی
برخی از گونه های کشته شدن اگرچه قابل احترام هستند، اما اگر دارای دو ویژگی فوق
نباشند، از دیدگاه اسلام شهادت محسوب نمی شوند. اثر بجای مانده از استاد مرتضی
مطهری منبعی غنی از نص متون دینی درباره شهادت است که می تواند مورد استناد و
استفاده پژوهشگران قرار گیرد.
آقای محمد اخلاصی
دکتر شریعتی نخستین کسی است که از شهادت به عنوان یک
فرهنگ یاد کرد. حجت الاسلام هاشمی نژاد شهادت را تولد شخصیتی فرد می داند که شهید
با این تولد از دایره خانواده خارج شده و دیگر به کل جامعه تعلق دارد.
رزمندگان فریمانی-ارسال کننده عکس آقای محمد اخلاصی
دکتر بهشتی،
آیت الله طالقانی و سایر متفکران، امام حسین (ع) را به عنوان الگو و نمونه بارز
معیار شهادت راستین در اسلام می دانند. از دیدگاه ایشان، شهادت، ضمن آنکه راه میان
بری برای رسیدن به خداوند و لقاء الله است، در عین حال عامل بقاء و ماندگاری جوامع
می باشد.
نویسنده: دکترسعید معدنی
عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکز
آقای محمد اخلاصی(نفر وسط)