هیئت؛ نماد دین گستری یا غم گستری

نتیجه این رویکرد تحجرگونه به منابع دینی، آن شده‌است که در نگاه کژبینان، اسلام، دین عزاست و هیئت مکان عزا و هر چه آدمی عزادارتر، مقرب‌تر. هیئت که قرار بود نماد دینداری جمعی باشد به نماد گریستن جمعی بدل شده است در این میان جوانان نیز که به حکم فطرت، شادی می‌طلبند آن را در جمع‌های دینی نمی‌یابند و پای به گرداب مجالس گناه می‌نهند؛ حال آنکه اگر درس هیئت، زمزمه شادی نیز به همراه داشت، جمعه‌ها هم جوانان گریزپای را به مکتب حسین‌(ع) می‌کشاند. هیئتی که راهبرد خود را بر محور «گریستن» استوار ساخته به هدفی جز «گسستن» جوانان، نایل نمی‌شود. نبودن جوانان در مراسم‌های دینی به معنای کم شدن فقط یک بخش از مخاطبان نیست که از دست دادن جوانان به معنای از دست دادن همه چیز است.

رویکردی منطقی به دین، این حقیقت را آشکار می‌سازد که اسلام دینِ نشاط است و نه فقط، تفریح و شادی را منع نکرده است؛ بلکه از آنانی که برخلاف فطرت، زندگی غمباری را برای خود ساخته و بدان پرداخته‌اند، سخت انتقاد می‌کند: «چه‌ کسی‌ می‌تواند درباره اسلام‌ بگوید، اسلام‌ دین‌ غم‌، اندوه‌، گریه‌ و زاری‌ و بی‌نشاطی ‌است‌ در حالی‌ که‌ قرآن با صراحت‌ می‌گوید: «قل‌ من‌ حرم ‌زینه‌‌الله‌ التی‌ اخرج‌ لعباده‌ و الطیبات‌ من‌ الرزق‌ قل‌ هی‌للذین‌ آمنوا فی‌ الحیاه‌ الدنیا خالصه‌ یوم‌ القیامه»؛ «[اى پیامبر] بگو زیورهایى را که خدا براى بندگانش پدید آورده و نیز روزی‌هاى پاکیزه را چه کسى حرام گردانیده؟ بگو این نعمت‌ها در زندگى دنیا براى کسانى است که ایمان آورده‏اند و روز قیامت نیز خاص آنان است. این‌گونه آیات خود را براى گروهى که مى‏دانند به روشنى بیان مى‏کنیم.» اصلاً درست‌ به‌ عکس‌ است‌. اسلام‌ دین‌ نشاط است‌. این‌ آیه ‌قرآن‌ از محکمات‌ قرآن و صریح‌ است‌.»

حجت‌الاسلام مسیح بروجردی (نوه حضرت امام‌(ره)) می‌گوید: «یک روز قبل از اینکه به دست مبارک امام معمم بشوم در خدمت ایشان بودم به من فرمودند: زی (رفتار) طلبگی را حفظ کن. و بعد ادامه دادند: این زی طلبگی به سه چیز است: درس جماعت (عمومی)، نماز جماعت و تفریح.»
هیئت‌های دینی به عنوان یکی از مجموعه‌هایی که به منظور ترویج دینداری در جامعه تشکیل شده‌اند باید با پیروی از آموزه‌های اصیل دینی نگاهی جامع به دین داشته باشند و با نفی نگاه‌های تحجرگرایانه، هیئت را به عزاخانه تبدیل نکنند که رسالت هیئت، دین‌گستری است و نه غم‌گستری. اگر هیئتی در عزای امامی ‌می‌گرید چرا در شادی آن امام سکوت می‌کند؟ مگر نه آنکه امام صادق‌(ع)، آن هنگام که شاهد گریستن یکی از یاران خود، مسمع در عزای سیدالشهدا‌(ع) بودند به او یادآور شدند که در سوگ ما سوگوار باش و در شادی ما شاد: «الذین یفرحون لفرحنا و یحزنون لحزننا
«نشاط‌افزایی»‌ باید به عنوان یکی از کارکردهای هیئت تعریف و تثبیت شود‌ که بی‌شک نتیجه آن روی آوردن جوانان به مجالس دینی خواهد شد. کارکرد نشاط‌افزایی هیئت در سه بخش می‌تواند تجلی یابد:

الف) مراسم عزا؛ در مراسم‌های عزاداری، فرد شرکت‌کننده، احساس نزدیک شدن به خدا و ولی خدا‌(ع)‌ و بخشوده شدن گناهان را دارد. این حالت روحی، نوعی نشاط معنوی برای آدمی ‌می‌آفریند.

ب) مراسم جشن؛ دهه کرامت، اعیاد شعبانیه، هفته وحدت، دهه ولایت (غدیر تا قربان) و ... همگی روزهایی هستند که امامان و بزرگان شادند و بر پیروان آنها نیز شادی امری لازم است. امام رضا‌(ع) به یکی از اصحاب خود، ریان بن شبیب، فرمودند: «اگر خوشحال می‌شوی که در درجات والای بهشت با ما باشی؛ پس در اندوه ما اندوهگین باش و در شادی ما شاد.»

در اعیاد، گاه مراسمی ‌به نام جشن و سرور برپا می‌شود اما آنچه در آن دیده می‌شود چیزی جز آه و فغان نیست، سخنران با استناد به این حدیث خود ساخته که: «شیعه عید ندارد»! شادی مستمعین را به قتلگاه می‌برد و مداح نیز چنان می‌کند که فرقی میان روز ولادت و شهادت باقی نمی‌گذارد. رهبر انقلاب با گلایه از این عزاداران همیشگی، می‌فرماید: «الآن معمول شده که براى روزهاى عید جلساتى تشکیل مى‏دهند. بنده مخالف این کار نیستم؛ بد هم نیست که دست مى‏زنند؛ البته اگر از رادیو بشنویم و شعر را درست گوش نکنیم، خیال مى‏کنیم، دارند سینه مى‏زنند! هم لحن، سینه‏زنى است؛ هم آن دستى که مى‏زنند؛ مثل زدن روى سینه است. این چه شادى‌ای شد؟! اگر براى روزهاى شادى، آهنگ‏هاى مناسب، نه آهنگ‏هاى مبتذل، نه آهنگ‏هاى طاغوتى، نه آهنگ‏هاى حرام و شیوه‏هاى خوب انتخاب کنند، مؤثرتر و بهتر است. این‏طور نباشد که چون به روضه‏خوانى عادت کرده‏ایم، روز شادى هم که می‌خواهیم حرف بزنیم، لحنمان بشود لحن روضه‏خوانى. قدیم‏ها مى‏گفتند فلانى هر چه مى‏خواند، مثنوى درمى‏آید؛ هر آهنگى را که شروع کند، مثنوى مى‏شود! این‏طورى نباشد.»

ج) برنامه‌های برون هیئتی؛ مدیران و برنامه‌ریزان هیئت، باید این واقعیت را بپذیرند که داشتن نشاط یک امر فطری و مورد تأکید بزرگان دین است و نشاط‌افزایی باید به عنوان یکی از برنامه‌های هیئت‌های دینی مدنظر قرار گیرد. با این نگاه؛ حتی برگزاری یک برنامه یا سفر صددرصد تفریحی از سوی یک هیئت، نه تنها هیچ منافاتی با دین ندارد؛ بلکه اگر با نیتی خالص صورت پذیرد، امری به طور کامل دینی و الهی است